30 listopada 2019 r. wejdą w życie ważne zmiany w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, które miały dostosować polskie przepisy do wymogów IV Dyrektywy AML.
W art. 54 rozszerzono katalog podmiotów (instytucji obowiązanych), które mogą informować się wzajemnie o przekazaniu Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej lub innym właściwym organom, informacji określonych w rozdziałach 7 i 8 ustawy oraz o prowadzonych analizach dotyczących prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (art. 54). Niestety, ustawodawca nadal zawęża pojęcie grupy do jednostki dominującej wraz z jej jednostkami podporządkowanymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (definicja w art. 2 ust. 2 pkt. 7).
Na mocy znowelizowanego art. 154 ustawy, Generalny Inspektor Informacji Finansowej będzie mógł nałożyć karę do wysokości miliona złotych nie tylko na członka zarządu odpowiedzialnego za wykonanie obowiązków określonych w ustawie, ale również na:
- kadrę kierowniczą wyższego szczebla wskazaną w art. 6 ustawy,
- pracownika zajmującego kierownicze stanowisko odpowiedzialnego za zapewnienie zgodności działalności instytucji obowiązanej, jej pracowników i innych osób wykonujących czynności na rzecz instytucji obowiązanej, z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (wskazanego w art. 8).
Oznacza to, że za nieprzestrzeganie przepisów ustawy mogą zostać ukarani również pracownicy instytucji obowiązanych niebędący członkami zarządów. Tu pojawia się pytanie, czy jakakolwiek polisa, na przykład D&O, może zabezpieczyć pracowników za błędne decyzje zarządzających daną instytucją obowiązaną?
Ważne zmiany obejmą pośredników w obrocie nieruchomościami (art. 2 ust. 1 pkt 18), bowiem w art. 129 wprowadzono wymóg niekaralności za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe dla ich beneficjentów rzeczywistych. Wskazane osoby będą musiały uzyskać zaświadczenie o niekaralności, a brak takiego zaświadczenia na żądanie GIIF może skutkować karą do wysokości 10 000 zł.
Te same wymogi dotyczą beneficjentów rzeczywistych lub wspólników, w tym akcjonariuszy podmiotów wskazanych w art. 2 ust. 1 pkt 16, czyli świadczących usługi polegające między innymi na: tworzeniu spółek, pełnieniu funkcji członka zarządu, zapewnianiu spółkom siedziby i adresu. Dodatkowo beneficjentów rzeczywistych i osoby zajmujące stanowiska kierownicze w tego typu podmiotach, muszą spełniać kryteria wskazane w art. 129 ustawy, czyli posiadać co najmniej roczne doświadczenie w świadczeniu usług w zakresie działalności instytucji obowiązanej lub ukończyć szkolenia obejmujących prawne lub praktyczne zagadnienia związane ze świadczeniem usług w ramach prowadzonej działalności. Na spełnienie tego warunku ustawodawca wyznaczył termin 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowych przepisów. Brak zaświadczenia o niekaralności lub brak doświadczenia może skutkować karą do wysokości 10 000 zł.
Joanna Grynfelder