Kilka dni temu Konrad Sędkiewicz na swoim Blogu o Compliance na www.konradsedkiewicz.pl  poruszył bardzo ważny temat konfliktu interesów.

Wpis Konrada (dziękuję!) zmobilizował mnie do pochylenia się nad zagadnieniem i próbą odpowiedzi na pytania zadane we wpisie Konrada.

Według mnie konfliktem interesów jest każda sytuacja, w której jesteśmy zobowiązani do realizacji celów, których jednoczesne osiągnięcie nie jest możliwe, a w wyniku zewnętrznych okoliczności lub z własnej woli, podejmujemy działania wbrew podmiotowi, wobec którego także powinniśmy zachować lojalność. Sam konflikt, o ile często jest problemem podwójnej lojalności, nie zawsze prowadzi do realnych nadużyć. Ze względu na skutki, konflikty dzielę na dwa rodzaje: potencjalne, którymi można zarządzić i ograniczyć ich skutki, i rzeczywiste, które negatywnie odbiły się na stronach konfliktu. Znalezienie się w sytuacji konfliktowej może prowadzić do zakwestionowania bezstronności, rzetelności lub obiektywizm uczestnika konfliktu, w szczególności przy wykonywaniu obowiązków służbowych. Dla wielu osób znalezienie się bez własnej woli w sytuacji konfliktowej jest dylematem moralnym i sytuacją stwarzającą psychiczny dyskomfort. Ale niestety, nie dla wszystkich (jeśli w tym momencie myślisz o polityce, masz rację).

Konflikt idzie zwykle w parze z brakiem poszanowania zasad etyki, kręgosłupa moralnego i zwykłej, ludzkiej przyzwoitości.

Kiedyś, tworząc procedurę zarządzania konfliktem interesów pokusiłam się o zidentyfikowanie obszarów w firmie, stron konfliktu i katalogu konkretnych sytuacji, w których istnieje ryzyko jego wystąpienia. Konflikty mogą zaistnieć w każdym aspekcie działania firmy, stronami konfliktu może być firma, pracownik, klienci, kontrahenci. Poniżej dwa przykłady „z życia”.

Pracownicy otrzymują pensję uzależnioną od wyników sprzedaży. Zdarza się, że muszą oferować klientowi produkt, co do którego nie są w pełni przekonani, lub którego zalet nie są pewni. Prowizja ze sprzedaży tego produktu jest wyższa niż innych produktów. Aby zrealizować plan sprzedażowy często stają przed dylematem moralnym sprzedaży produktu klientowi, dla którego będzie on nieodpowiedni. Pracownikowi zależy na sprzedaży produktów w celu uzyskania jak najlepszych wyników sprzedaży oraz jak najwyższej prowizji, chęć zysku staje w sprzeczności z wewnętrznym przekonaniem Pracownika.  Z drugiej strony pracownik ma obowiązek działać w sposób rzetelny, sumienny, zgodny z zasadami etyki zawodowej oraz niewprowadzający klienta w błąd.

Innym przykładem jest proces zakupowy w firmie i ryzyko konfliktu w przypadku, kiedy w komisji decydującej o wyborze danej oferty znajdzie się osoba, która będzie powiązana, osobowo lub kapitałowo z oferentem i nie wyłączy się z procesu. Taki konflikt nie zawsze może prowadzić do nadużyć, ale może być kłopotliwy dla osoby powiązanej. W przypadku, kiedy oferent nie wywiąże się z realizacji warunków oferty, osoba powiązana będzie musiała wybrać, czy zachować lojalność wobec oferenta, czy wobec firmy, którą reprezentuje.

Oczywistym konfliktem interesów jest według mnie brak zakazu pracy urzędników organów nadzoru w uprzednio nadzorowanych przez nich instytucjach. Ustawodawca powinien zagwarantować urzędnikom, co najmniej roczną przerwę pomiędzy zakończeniem pracy na rzecz państwa, a rozpoczęciem nowej na rzecz prywatnego przedsiębiorcy. Dlaczego?  Z prostego powodu. W pracy mogą wykorzystywać wszystkie informacje, w których posiadanie weszli będąc pracownikami państwowymi i mogą tę wiedzę wykorzystać na korzyść nowego pracodawcy (np. zakres i czas planowanych kontroli, planowane działania nadzorcze, w tym kary).

Aby uniknąć konfliktu interesów, należy:

• powstrzymywać się od działań i uczestniczenia w sytuacjach, które mogą stawiać nas w niekomfortowej sytuacji i powodować konflikt interesów, a także narażać dobre imię,
• nie wykorzystywać zajmowanego stanowiska ani posiadanych informacji służbowych do osiągnięcia korzyści dla siebie lub bliskich,
• nie podejmować działalności konkurencyjnej lub sprzecznej z interesami pracodawcy,
• wyłączyć się z procesów decyzyjnych, w których ich obiektywizm może zostać podważony,
• przestrzegać ustalonych norm i zasad – są tworzone po to, żeby zapobiegać powstawaniu ryzyka,
• unikać sytuacji, w której osoby nam bliskie znajdują się w stosunku podległości służbowej,
• powstrzymać się od otrzymywania korzyści majątkowej innej niż standardowe prowizje i opłaty, w związku z usługą świadczoną na rzecz klienta,
• powstrzymać się od otrzymywania prezentów i znaczących korzyści osobistych, które mogą mieć wpływ na zachowanie pozostające w konflikcie z interesami klientów lub obiektywizm w podejmowaniu decyzji.

pozdrawiam, Joanna Grynfelder